KINO PO STAREMU „Jesienna sonata”

Przed nami kolejne spotkanie z Ingmarem Bergmanem w cyklu KINO PO STAREMU. Przegląd filmów skandynawskiego mistrza zakończymy za miesiąc filmem dokumentalnym „Bergman – Rok z życia”. W tym miesiącu zobaczymy „Jesienną sonatę”.

W 1972 roku Bergman pokazywał na festiwalu w Cannes Szepty i krzyki. Wtedy to spotkał
słynną aktorkę, Ingrid Bergman, której obiecał rolę w którymś ze swoich kolejnych filmów.
Na pomysł Jesiennej sonaty wpadł cztery lata później, bezpośrednio po załamaniu nerwowym
(spowodowanym aferą podatkową z 1976) i pobycie w klinice psychiatrycznej. Być może
dlatego często podkreśla, że pomysł na ten film powstał w nieświadomy sposób, narodził się
sam: „Nigdy nie mogłem się dowiedzieć, jak doszło do Jesiennej sonaty. (…) Dlaczego nagle
się pojawiła i wygląda jak wygląda, zupełnie jak sen?”

Film jest dramatem, rozgrywającym się w zasadzie w przestrzeni pomiędzy dwiema
kobietami – matką i córką. Charlotta – światowej sławy pianistka, która, zapomniawszy o
rodzinie, w całości poświęciła się sztuce – przeżywa depresję po śmierci swojego przyjaciela,
Leonarda. Na zaproszenie córki i jej męża przyjeżdża ze Szwajcarii do małego
prowincjonalnego zboru protestanckiego w Szwecji. Matka jest oburzona, że Eva bez jej
wiedzy wzięła pod opiekę swoją upośledzoną i oddaną przed laty do przytułku siostrę –
Helenę. Będzie to pierwsza, ale nie jedyna rysa w atmosferze pozornej, uprzejmej obojętności
między nimi..

Jesienna sonata, kameralny rodzinny portret przeradza się w psychodramę ujawniającą
sprzeczne uczucia, jakimi targane są obie kobiety. Bergman niejednokrotnie podkreślał, że
najważniejszym, najbardziej dojmującym doświadczeniem egzystencjalnym w życiu
człowieka jest upokorzenie, że to ono determinuje najczęściej kontakty między ludźmi.
Jesienna sonata jest w jego filmografii jednym z obrazów udowadniających tą tezę.

Widzimy się we wtorek 8 stycznia o godzinie 17:00.